Przyczyny dysplazji stawów biodrowych u dzieci nie są do końca zrozumiałe, ale uważa się, że na rozwój tej wady wpływa kombinacja czynników genetycznych, środowiskowych i mechanicznych. Oto niektóre z potencjalnych przyczyn i czynników ryzyka wystąpienia dysplazji stawów biodrowych:

• Czynniki genetyczne – historia rodzinna dysplazji stawów biodrowych zwiększa ryzyko tej wady u dziecka.
• Płeć – dziewczynki są bardziej narażone na dysplazję stawów biodrowych niż chłopcy.
• Pozycja płodu w łonie matki – pozycja pośladkowa (gdy dziecko podczas ciąży jest ułożone pośladkami do dołu) może zwiększać ryzyko dysplazji.
• Ograniczenie ruchów płodu w macicy – czynniki takie jak oligohydramnios (niedobór płynu owodniowego) mogą ograniczać ruchy płodu, co może wpływać na rozwój stawów biodrowych.
• Duża masa urodzeniowa – większe dzieci mają wyższe ryzyko rozwoju dysplazji.
• Pierwsza ciąża – pierwsza ciąża matki może być związana z wyższym ryzykiem dysplazji u dziecka, prawdopodobnie z powodu większej sztywności macicy.
• Czynniki mechaniczne i środowiskowe po urodzeniu – niektóre praktyki, takie jak owijanie dzieci zbyt ciasno, mogą ograniczać naturalne ruchy bioder i przyczyniać się do rozwoju dysplazji.
• Czynniki etniczne i geograficzne – w niektórych grupach etnicznych i regionach geograficznych dysplazja stawów biodrowych występuje częściej.

Wczesne wykrycie i leczenie są kluczowe w zapobieganiu długotrwałym problemom, dlatego ważne jest przeprowadzanie rutynowych badań ultrasonograficznych (USG) u noworodków i niemowląt w kierunku dysplazji stawów biodrowych.

Objawy dysplazji stawów biodrowych u dzieci mogą być różne i nie zawsze są łatwo zauważalne, szczególnie u noworodków i młodszych niemowląt. Oto kilka potencjalnych objawów, na które rodzice i opiekunowie mogą zwrócić uwagę:

• Asymetria fałdów skórnych – różnice w fałdach skórnych na udach lub pośladkach, gdzie jedna strona wydaje się mieć więcej fałd lub są one nierównomiernie rozmieszczone.
• Ograniczony zakres ruchu w stawie biodrowym – trudności z rozszerzeniem uda na zewnątrz lub ograniczenie ruchomości w jednym lub obu biodrach.
• Nierówne długości nóg – jedna noga wydaje się być krótsza od drugiej.
• Słyszalny klik lub trzask podczas ruchu biodra – dźwięk lub uczucie „kliknięcia” może być obecne, gdy lekarz przeprowadza badanie ruchomości bioder.
• Problemy z chodzeniem (u starszych dzieci) – utykanie, chodzenie na palcach jednej nogi lub chód kaczkowaty mogą być obserwowane u starszych dzieci, które zaczynają chodzić.
• Opóźnienie w rozpoczęciu chodzenia u dzieci z dysplazją stawów biodrowych mogą zacząć chodzić później niż ich rówieśnicy.

Warto zauważyć, że wiele przypadków dysplazji stawów biodrowych nie powoduje widocznych objawów lub dyskomfortu u dziecka, dlatego tak ważne jest regularne przeprowadzanie badań przesiewowych u noworodków i niemowląt. Dzięki wczesnemu wykryciu i leczeniu, większość dzieci z dysplazją stawów biodrowych może cieszyć się normalnym rozwojem i funkcjonowaniem stawów.

Leczenie dysplazji stawów biodrowych u dzieci zależy od wieku dziecka oraz stopnia i rodzaju dysplazji. Oto główne metody leczenia:

• Opaski rozpierające – u noworodków i młodszych niemowląt często stosuje się opaski rozpierające (np. szelki Pavlika) lub inne urządzenia ortopedyczne, które utrzymują nogi dziecka w pozycji „żabki” (z biodrami zgiętymi i rozszerzonymi). Pomaga to w prawidłowym ukształtowaniu stawu biodrowego.
• Opaska gipsowa – w niektórych przypadkach, gdy opaska rozpierająca nie jest skuteczna lub gdy dysplazja jest wykrywana u starszych niemowląt, może być zastosowana opaska gipsowa w celu mocnej stabilizacji bioder w optymalnej pozycji do gojenia.
• Ćwiczenia – specjalne ćwiczenia fizjoterapeutyczne mogą być zalecane w celu wzmocnienia mięśni wokół bioder, co jest szczególnie ważne po zdjęciu opaski rozpierającej lub gipsu.
• Leczenie chirurgiczne – w przypadkach bardziej zaawansowanej dysplazji stawów biodrowych lub gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, może być konieczna interwencja chirurgiczna.
• Monitoring i kontrola – regularne kontrole ortopedyczne są kluczowe w monitorowaniu postępów leczenia i wczesnym wykrywaniu ewentualnych problemów.

Wczesne rozpoczęcie leczenia jest kluczowe dla skuteczności terapii i może znacząco zmniejszyć ryzyko długotrwałych problemów, takich jak ból stawów, nieprawidłowy chód i osteoartroza w późniejszym życiu. Leczenie powinno być zawsze dostosowane indywidualnie do potrzeb dziecka, na podstawie dokładnej oceny klinicznej przez specjalistę ortopedii.